مطالعه غلظت فلزات سنگین در رسوب، آب و اندامهای پرندگان آبزی جنوب شرقی سواحل دریای خزر(تالاب بین المللی گمیشان و خلیج گرگان)

چکیده تالاب بین المللی گمیشان و خلیج گرگان در جنوب شرقی دریای خزر واقع شده اند و در زمره منحصر به فردترین اکوسیستم های تالابی ایران قرار دارند. ارتباط این تالاب ها با دریای خزر و ورود آبهای شیرین رودخانه های اترک، گرگانرود و قره سو و همچنین اقلیم حاکم بر منطقه زیستگاه مناسبی را برای پرندگان مهاجر آبزی وکنار آبزی فراهم نموده است. در این مناطق تعداد 6 ایستگاه در فصل زمستان جهت نمونه برداری ستون آب و رسوبات سطحی انتخاب و تعداد 30 قطعه چنگر (پرنده آبزی قابل شکار و پرمصرف) با اخذ مجوز قانونی شکار گردید. نمونه ها به آزمایشگاه منتقل و پس از آماده سازی، سطح 2 فلز سرب و کادمیوم توسط دستگاه اسپکتروفتومتری جذب اتمی قرائت گردید. بیشترین میانگین غلظت فلزسرب در ستون آب و رسوبات سطحی متعلق به ایستگاه 4 به ترتیب با مقادیر ppb 1/2 ± 6/186 و ppb 1/12 ± 33/2764 می باشد. حداکثر میانگین غلظت کادمیوم در ستون آب مربوط به ایستگاه 5 با مقدار ppb 23/3 ± 46/124 و حداکثر میانگین کادمیوم رسوبات سطحی نیز در ایستگاه 4 به مقدار ppb 85/5 ± 33/184 ثبت شد. بین مقادیر هر یک از فلزات سرب و کادمیوم در نمونه های آب و رسوبات سطحی ایستگاه های مختلف، اختلاف معنی داری مشاهده گردید )01/0(p<. بین مقادیر هر یک از فلزات سرب و کادمیوم در کبد و کلیه جنس نر و ماده چنگر و همچنین بین مقادیر این عناصر در کبد و کلیه پرنده ها (بدون در نظر گرفتن جنس) اختلاف معنی دار وجود نداشت. تحقیق حاضر نشان داد که غلظت سرب و کادمیوم در آب و رسوبات سطحی در حد مجاز استانداردهای جهانی است. در مورد چنگر نیز فلز کادمیوم در کبد و کلیه در حد استاندارد بوده اما سرب در کبد زیر حد سمی و در کلیه نزدیک به حد سمی بود. . واژگان کلیدی : تالاب بین المللی گمیشان، چنگر، خلیج گرگان، فلزات سنگین